Δρ. Ιωάννη Β. Τσάγκα

“Οι Τρεις Ιεράρχες ως διδάσκαλοι και παιδαγωγοί”

ΛΕΙΒΑΔΕΙΑ 30 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 2014

 Δρ. Ιωάννη Β. Τσάγκα

 Σχ. Συμβούλου ΚΛ ΠΕ01

   

    

  Την 30^η του μηνός Ιανουαρίου κάθε χρόνου, Εκκλησία και Παιδεία, δάσκαλοι και μαθητές, παιδαγωγοί και παιδαγωγούμενοι, γιορτάζουμε τη μνήμη των Αγίων Ιεραρχών, και Οικουμενικών διδασκάλων Βασιλείου του Μεγάλου με τον «ένθεο νου» Γρηγορίου του Θεολόγου με τη «θεία φωνή» και Ιωάννη του Χρυσοστόμου με το «πάγχρυσο στόμα».

          Η γιορτή αυτή σοφότατα καθιερωμένη ως γιορτή των ελληνικών και χριστιανικών γραμμάτων, πέρα από το ότι θέλει να υπενθυμίζει την αξία των ιδανικών του Γένους μας, προβάλλει τους Τρεις μεγάλους Πατέρες ως πρότυπα για όσους σπουδάζουν ή διδάσκουν στα σχολεία.  Και οι τρεις υπήρξαν «έργω και λόγω» άριστοι διδάσκαλοι και παιδαγωγοί, προσωπικότητες από τις λίγες στην ιστορία της παιδείας δικαιούμενοι, να φέρουν ανεπιφύλακτα τόσο τον τίτλο του δασκάλου, όσο και τον τίτλο του παιδαγωγού. Διαπρεπείς ερευνητές αποδέχονται  την άποψη ότι οι Πατέρες, αυτοί του 4^ου αι. μ.Χ. έθεσαν τα θεμέλια ενός νέου πνευματικού πολιτισμού, ο οποίος «ενώ είχε τις ρίζες του στον πολιτισμό της κλασσικής ελληνικής αρχαιότητας, παρουσιάζεται ριζικά διαφοροποιημένος χάρη στην καθοριστική επίδραση του χριστιανικού πνεύματος που τον εξέθρεψε». Ειδικότερα οι Τρεις σήμερα τιμώμενοι Ιεράρχες και διδάσκαλοι, εμπνεόμενοι από το δάσκαλο των δασκάλων και καθηγητή των καθηγητών όλων των αιώνων, τον Ιησού Χριστό, συνέβαλαν σε μεγάλο βαθμό

Γεώργιου Δ. Μπαμπινιώτη

Η ηθική της γλώσσας στον Χρυσόστομο

Γεώργιου Δ. Μπαμπινιώτη,
Χρυσοστομικό Συμπόσιο,
εκδ. Αποστολική Διακονία, Αθήνα, 2007, σελ. 583-587.

Είναι γνωστό ότι στους Τρεις Ιεράρχες οφείλεται κατ' εξοχήν η υπέρβαση της αντιθέσεως Ελληνισμού και Χριστιανισμού και η οικοδόμηση του ελληνοχριστιανικού ιδεώδους. Είναι επίσης γνωστό ότι οι τρεις Μεγάλοι Πατέρες της Ορθοδοξίας και ακαταγώνιστοι κήρυκες της χριστιανικής πίστεως απεδείχθησαν και εξαιρετικής ελληνικής παιδείας άνδρες υπήρξαν. Ο νεότερος από τους τρεις Πατέρες της Ορθοδοξίας (γεννήθηκε γύρω στο 350), καταγόμενος από την Αντιόχεια της Συρίας, δηλ. από την Ανατολή κι αυτός, μαθητεύει για λίγο στον φιλόσοφο Ανδραγάθιο αλλά, κυρίως, σπουδάζει κοντά στον φημισμένο ρήτορα Λιβάνιο (στον οποίο εμαθήτευσε και ο Μέγας Βασίλειος). Ο Χρυσόστομος- αντίθετα προς τον Βασίλειο και τον Γρηγόριο - είναι και ο μόνος από τους τρεις που φοίτησε σε Θεολογική Σχολή, στην Σχολή της γενέτειράς του Αντιόχειας, όπου φοίτησε κοντά στον Καρτέριο και Διόδωρο. Με τέτοιες σπουδές είναι φανερό ότι ο Ιωάννης, όπως και οι άλλοι δύο Πατέρες, οπλίστηκε με σπάνια για σύγχρονούς του Χριστιανούς παιδεία, από την οποίαν και βαθιά γνώση απέκτησε και κυρίως καλλιέργεια του νου και της γλώσσας, που ακονίστηκε στη φιλοσοφία και στη ρητορική: ο Γρηγόριος διδάσκει ρητορική. Ο Βασίλειος και ο Ιωάννης εφαρμόζουν τη ρητορική στα δικαστήρια, ασκώντας ό,τι σήμερα θα ονομάζαμε δικηγορία. Και οι τρεις τους σύντομα εγκαταλείπουν το επάγγελμα που άρχισαν να ασκούν, για να αφοσιωθούν ολοκληρωτικά στον λόγο του Θεού, στην ορθόδοξη πίστη και διδασκαλία.

Ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος είναι ιδιαίτερα προσεκτικός έως επιφυλακτικός προς τις «έξωθεν μαθήσεις». Φοβάται τις παρεξηγήσεις που μπορεί να γεννήσει η πρώιμη διδασκαλία τους στα παιδιά σε σχέση με τα διδάγματα της Εκκλησίας.

Τρεις Ιεράρχες. Του Απόστολου Σαραντίδη.

Ιδέα και πράξη

         Ο ορθόδοξος κόσμος τιμά κάθε Ιανουάριο τους αδάμαντες του πνεύματος και της ορθόδοξης θεολογίας και τα διαχρονικά πρότυπα της Παιδείας του Γένους μας. 

            Βασίλειος ο Μέγας, Γρηγόριος ο Θεολόγος, Ιωάννης ο Χρυσόστομος.

  Πρότυπα αξεπέραστα, ιδιαίτερα σήμερα που το άχρονο Νόημα ως η μόνη έτυμη έννοια εξανεμίζεται μες στην ανέτυμη γραμμική χρονολόγηση στην ταύτιση με την αναπαράστασή του, περιορίζοντάς την χωρίς να είναι θεραπευτική της ανθρώπινης ύπαρξης στους ευμετάβλητους και τυχαίους κανόνες διακίνησης πολυώνυμων κενών σημείων χάριν μιας ωφελιμιστικής χρησιμοθηρίας της διδαχής και του ανυπότακτου χαρακτήρα της πραγματικότητας.

Μέσα από λογικούς μηχανισμούς παρανόησης κυριαρχούμενους από φαντασιακά προσομοιωτικά μορφώματα δυνητικών πραγμάτων και πανπεριεκτικών ιδεών με λόγο  μονότροπα και μονότονα επαμφοτερίζοντα, η ψευδαισθησιακή ανασυγκόλληση ενός παρακμιακής αλλοτρίωσης θρυμματισμένου κόσμου προσδίδει την εικόνα μιας κοινωνίας ανυποψίαστης για επερχόμενα δεινά.